Gezondheid en seks

Als sekswerker is je gezondheid belangrijk. Wij geven je informatie over het testen op en herkennen van soa’s en hoe je jezelf het beste kunt beschermen. Ook kun je terecht voor informatie over zwangerschap, abortus en hygiëneadviezen tijdens je werk.

Heb je een vraag waar je geen antwoord op kunt vinden? Neem dan telefonisch contact op via 088-0125705 of stuur een e-mail in. Langskomen op ons spreekuur kan natuurlijk ook.

Soa’s (seksueel overdraagbare aandoeningen) zijn infectieziekten die veroorzaakt worden door een bacterie of virus.

Voorbeelden van soa’s veroorzaakt door een bacterie (bacterieel) zijn chlamydia, gonorroe en syfilis.
Voorbeelden van soa’s veroorzaakt door een virus (viraal) zijn herpes genitalis, genitale wratten, hepatitis A, hepatitis B en hiv.

Een bacteriële soa is goed te genezen. Een antibioticakuur of antibiotica-injectie doodt de bacteriën. Na behandeling (meestal na 1 week) ben je niet meer besmettelijk. Je kunt wel opnieuw besmet worden. Bijvoorbeeld als je onbeschermde seks hebt of als het condoom kapot gaat.

Het is belangrijk dat je je op tijd laat behandelen. Een virale soa is niet altijd te genezen. Je kunt wel het virus, en dus de klachten, remmen of onderdrukken met medicijnen. Wanneer je symptomen hebt (wratjes, blaasjes), ben je besmettelijk. Daarom is het goed om ze te behandelen. Zo is de kans op besmetting van je klanten en/of je partner het kleinst.

Ziekteverwekkers van een soa komen voor in de vagina, penis, anus, mond en keel. Maar ook in vaginaal vocht, voorvocht, sperma en bloed. Een soa kun je oplopen door onbeschermde seks met iemand die een soa heeft. Dus als je (anale) seks hebt zonder condoom, je pijpt zonder condoom of je laat beffen zonder beflapje. Je kunt ook een soa oplopen als je met je vagina tegen de penis aan wrijft, zonder dat er wordt geneukt. Er is immers huid op huid contact.

Vaak merk je niet dat je een soa hebt. Je hebt weinig tot geen klachten. Als je wel klachten hebt, dan gaat het meestal om:

Afscheiding of pus uit de vagina, penis of anus. Bij vrouwen is de afscheiding meer dan normaal. De afscheiding kan waterig, melkachtig, gelig of groenig van kleur zijn. Ook kan het anders ruiken.
Branderig gevoel, geïrriteerdheid, pijn bij of na het plassen of kleine beetjes moeten plassen.
Zweertjes, wratjes, blaasjes op de vagina, mond, penis of anus.
Jeuk in het schaamhaar, aan de schaamlippen, eikel of anus.
Gezwollen klieren in de liezen.
Pijn in de onderbuik.
Bloedverlies tijdens of na de seks.
Pijn in één of beide (bij)ballen.

Dit zijn de verschillende soorten seksueel overdraagbare aandoeningen.

Wil je weten of je een soa hebt? Doe dan een soa-test. Bij Gezondheidscentrum Sekswerkers kan dit gratis en anoniem. Omdat je als sekswerker veel wisselende seksuele contacten hebt, adviseren wij om elke 3 maanden langs te komen voor een soa-controle. Wij testen je op chlamydia, gonorroe, hepatitis B, syfilis en hiv. Indien nodig kunnen we je ook testen op herpes genitalis, genitale wratten, schaamluis, scabiës en LGV (een bijzondere vorm van chlamydia). In de volgende situaties adviseren wij je om eerder langs te komen.

Je hebt een klapcondoom gehad of onveilige seks gehad.
Je hebt soa klachten.
Je bent gewaarschuwd voor een soa door een persoon met wie je seks hebt gehad.

Wat gebeurt er tijdens het onderzoek?

Het onderzoek (consult) bestaat uit een aantal onderdelen. Dit is afhankelijk van jouw specifieke situatie.

Vragen beantwoorden (anamnese)

Als je in de onderzoekskamer bent, dan stelt de verpleegkundige je eerst een aantal vragen. Dit om duidelijkheid te krijgen welke onderzoeken voor jou noodzakelijk zijn. De vragen gaan onder andere over je seksuele contacten.

Bloedonderzoek

Er wordt altijd bloed bij je afgenomen. Dit wordt getest op syfilis, hiv en zo nodig hepatitis B.

Lichamelijk onderzoek

Als je klachten hebt, dan kan er gekozen worden voor een lichamelijk onderzoek. Voor vrouwen betekent dit een speculum onderzoek (inwendig vaginaal onderzoek met een ‘eendenbek’) en bij mannen indien nodig een uitstrijk uit de plasbuis. Ook moeten mannen in een potje plassen (dit kunnen zij na het onderzoek op het toilet doen). Het onderzoek kan aangevuld worden met een uitstrijk uit de keel en/of anus. Op indicatie kan aanvullend onderzoek gedaan worden.

Zelftest

Als je geen klachten hebt, dan is het mogelijk om een deel van het onderzoek zelf af te nemen in plaats van de afname door de verpleegkundige. Voor vrouwen gaat het om het zelf afnemen van een uitstrijkje van de vagina en anus, Voor mannen is het mogelijk om urine in te leveren voor het onderzoek en zelf een uitstrijkje af te nemen van de anus (bij anaal contact).

Hoe lang duurt het onderzoek?

Gemiddeld duurt het onderzoek 20 tot 30 minuten. Dit kan door specifieke klachten uiteraard langer duren.

Uitslagen

De uitslagen van de soa-test zijn na een week bekend. Er zijn verschillende manieren om je uitslag op te vragen. Dit kan online via een beveiligde website. Maar je mag ons ook bellen om de uitslag op te vragen. Je kunt online een afspraak maken voor een soa test.

Testlocaties

Bij Gezondheidscentrum Sekswerkers in Alkmaar kun je gratis en anoniem een soa test doen. Je kunt je ook bij je eigen huisarts laten testen. De kosten van het testen gaan dan wel van je eigen risico (zorgverzekering) af. Mocht je je laten testen bij je huisarts, dan is het raadzaam om aan je huisarts te vertellen welk werk je doet, zodat hij je op alle soa’s test. Als de afstand naar Alkmaar te ver is, dan kun je in Hoorn en Den Helder een afspraak voor het spreekuur seksuele gezondheid en een soa test maken.

Maak een afspraak

Wil je niet zwanger worden? Dan kun je het beste naast condooms ook een voorbehoedsmiddel gebruiken, ook wel anticonceptie genaamd. Zo kun je met je partner wel seks hebben zonder condoom zonder zwanger te worden. Er zijn veel verschillende soorten anticonceptie. Welke het beste bij jou past is afhankelijk van je persoonlijke situatie. Heb je seks gehad zonder voorbehoedsmiddel dan kan je overwegen om een morning-afterpil te nemen. Anticonceptie helpt niet tegen een soa. Om je daar tegen te beschermen moet je een condoom gebruiken. Neem voor persoonlijk advies gratis contact op met een verpleegkundige van P&G Zevenhuizen.

Je persoonlijke situatie

Er zijn heel veel verschillende vormen van anticonceptie. Ze verschillen bijvoorbeeld in de manier waarop ze worden ingenomen en in de bijwerkingen. Om te bepalen welke anticonceptie het best bij je past kun je voor jezelf de volgende vragen beantwoorden:

Heb je ervaring met voorbehoedsmiddelen?
Wil je wel of geen hormonen gebruiken?
Rook je? Kun/wil je hiermee stoppen? Roken en hormoongebruik kan een slechte combinatie zijn.
Kan je er iedere dag aan denken om een voorbehoedsmiddel in te nemen of wil je er juist voor langere tijd niet aan denken?
Wil je je anticonceptie slikken, of op je huid of in de vagina aanbrengen?
Is het belangrijk voor je om je maandelijkse bloeding te hebben? Of wil je juist liever helemaal niet bloeden?
Ben je bang voor veranderingen in je lichaam?
Heb je binnen korte tijd wel een kinderwens?

Verschillende soorten anticonceptie

Niet veilig als je sekswerker bent

Zaaddodende vaginale pasta’s of tabletten
‘Voor het zingen de kerk uit’
Kalender- en temperatuurmethode

8 betrouwbare voorbehoedsmiddelen

Een condoom dat kapot gaat tijdens de seks, is erg vervelend. Het kan er voor zorgen dat je een soa oploopt of zwanger wordt. Hoe gebruik je een condoom?

Vooraf

Zorg dat je een aantal goede condooms hebt. Een goed condoom herken je aan het CE-logo.
Controleer altijd de houdbaarheidsdatum.

Tijdens de seks

Zorg dat er geen contact is tussen penis en vagina, mond of anus, voordat je het condoom omdoet.
Scheur de verpakking van het condoom voorzichtig open. Gebruik geen tanden of een schaar.
Houd het topje van het condoom tussen duim en wijsvinger. Hiermee voorkom je dat er lucht in het condoom komt. Zorg ervoor dat je nagels het condoom niet aanraken.
Doe het condoom pas om wanneer je klant een goede erectie heeft. Trek zo nodig de voorhuid naar beneden. Je hebt nog steeds het topje tussen duim en wijsvinger. Let op: de condoomrand moet aan de buitenkant zitten. Anders kun je hem niet afrollen. Rol dan met je andere hand het condoom zover mogelijk af naar beneden.
Gebruik genoeg glijmiddel.
Trek na het klaarkomen meteen de penis terug uit de vagina of anus. Doe dit voordat de penis slap wordt. Leg dan een knoop in het condoom. Pas op dat je geen sperma aan je handen krijgt, want dan kun je alsnog jezelf besmetten.

Als je vagina droog is, dan kan dit pijnlijk zijn tijdens het neuken en kan een condoom eerder kapot gaan. Door voldoende glijmiddel te gebruiken voorkom je dat een condoom scheurt of blijft hangen.

Wanneer je anale seks hebt (kontneuken), moet je extra veel glijmiddel gebruiken. Gebruik glijmiddel op waterbasis. Gebruik geen glijmiddel op basis van Nonoxynol-9. Dit middel is schadelijk voor je vagina of anus. Gebruik ook geen (massage)olie als glijmiddel. Dit kan het condoom aantasten. Heb je vaak een kapot condoom, kom dan langs op het bijGezondheidscentrum Sekswerkers. Wij kunnen dan samen met jou een condoomdemonstratie doen.

Wanneer je condoom kapot (klapcondoom) gaat, kun je hiervan schrikken. Het condoom kan niet alleen scheuren, maar ook afglijden en hierdoor achterblijven in de vagina of anus.

Wat moet je als vrouw doen als het condoom stuk gaat of afglijdt?

Ga zo snel mogelijk naar het toilet en probeer te plassen. Eventuele bacteriën verlaten zo de vagina.
Spoel daarna alleen de buitenkant van de vagina, niet van binnen, zo kunnen bacteriën niet in de vagina dringen.
Als je geen anticonceptie gebruikt, haal dan zo snel mogelijk de morning-afterpil bij een apotheek of drogist. Die moet je binnen 72 uur innemen. Er is nu ook een morning-afterpil die je tot 5 dagen (120 uur) na een klapcondoom kunt nemen: de Ella-One. Maar hoe sneller, hoe beter.
Neem contact op met Gezondheidscentrum Sekswerkers of de dichtstbijzijnde GGD en laat je een week later testen op soa’s. Als je eerder klachten krijgt, maak je eerder een afspraak.

Wat moet je doen als het condoom bij anale seks stuk gaat of afglijdt (bij vrouw of man)?

Neem direct telefonisch contact op met Gezondheidscentrum Sekswerkers in Alkmaar (088-0125705) of de dichtstbijzijnde GGD. Als dit in het weekend gebeurt of in de avond, ga dan naar de Spoedeisende Hulp van een ziekenhuis. Een arts kan beoordelen of je in aanmerking komt voor een PEP behandeling.

PEP

Als je onveilige anale seks hebt gehad met iemand die (misschien) hiv positief is, dan kun je een PEP behandeling krijgen. Dit is een behandeling met medicijnen (hiv remmers) die de kans verkleinen dat je hiv geïnfecteerd raakt. Deze medicijnen voorkomen dat het virus zich innestelt in je lichaam.

Belangrijk is om hier zo snel mogelijk mee te beginnen, zodat het virus geen kans krijgt zich in je lichaam in te nestelen. Binnen 72 uur na het risico moet er gestart worden met de PEP kuur. Maar hoe sneller je start, hoe beter. Een PEP kuur duurt 4 weken. Een arts beslist of je PEP nodig hebt.

Twijfel je of je in aanmerking komt voor PEP, neem dan contact op met Gezondheidscentrum Sekswerkers of doe de PEP-test.

PEP versus condoom

Is PEP een alternatief voor een condoom? Nee. Een condoom gebruiken geeft meer garantie om een hiv infectie te voorkomen dan PEP. Bovendien beschermt het condoom je ook tegen andere soa’s en (bij een vrouw) tegen zwangerschap, PEP niet. Verder kun je van PEP ziek worden (misselijk en vermoeid) en moet je voor controles verschillende keren naar het ziekenhuis. Tenslotte kan de PEP kuur je veel geld kosten, omdat het eigen risico van de zorgverzekering in rekening wordt gebracht.

PrEP

PrEP is een pil met hiv remmers die een hiv infectie kan voorkomen. De pil is bedoeld voor mensen die geen hiv hebben, maar die wel een verhoogd risico lopen om geïnfecteerd te raken.

Hoe kom je aan PrEP?

PrEP kan onder andere door je huisarts worden voorgeschreven. Huisartsen kunnen hiervoor de Nederlandse PrEP richtlijn gebruiken. Hierin staat beschreven wat PrEP is, hoe het werkt, en hoe het kan worden voorgeschreven. Heb je interesse in PrEP, bespreek dit dan tijdens je consult.

Regelmatig testen

Het is belangrijk dat je je laat testen op soa en hiv, voordat je PrEP gaat slikken en elke 3 maanden daarna. Dit kan kosteloos bij een GGD of via mantotman.nl. Ook adviseren we om elke 3 maanden je nierfunctie te laten controleren (met een bloedtest) en een check op hepatitis C virus uit te laten voeren. Dit moet via je huisarts. De kosten van deze niertest en hepatitis C test gaan van je eigen risico af.

Meer informatie PrEP

Zowel mannen als vrouwen kunnen door onveilige seks besmet raken met hepatitis B. Mannen lopen ook een verhoogd risico om besmet te raken met hepatitis A. Door je te vaccineren tegen hepatitis B (en A) kun je jezelf beschermen tegen het virus.

Hepatitis B is een ernstige ontsteking van de lever die veroorzaakt wordt door het hepatitis B virus. Het is heel besmettelijk en komt veel voor in Nederland. Je kunt besmet raken door onveilig seksueel contact of bloed-bloed-contact.

Vrouwen

Door de meerdere seksuele contacten die je als sekswerker hebt, loop je een groter risico op een hepatitis B besmetting. Daarom bieden wij gratis vaccinatie aan. Als je voor soa onderzoek komt bij Gezondheidscentrum Sekswerkers, bespreekt de verpleegkundige met je of je al eerder bent gevaccineerd tegen hepatitis B. Als je nog niet bent gevaccineerd, neemt de verpleegkundige bloed bij je af en krijg je de eerste vaccinatie. Het bloed is om te testen of je niet al eerder in aanraking bent geweest met hepatitis B. Als dit zo is, dan zijn vervolgvaccinaties niet meer nodig.

In totaal heb je 3 vaccinaties nodig om je volledig te beschermen tegen hepatitis B. De tweede vaccinatie krijg je een maand na de eerste vaccinatie en de derde vaccinatie na 6 maanden. Na 3 vaccinaties ben je levenslang beschermd tegen het hepatitis B virus. Het vaccin is veilig en effectief. Je hebt meestal geen last van bijwerkingen. Soms ontstaat er wat pijn, roodheid en een stijf gevoel op de plaats van de prik. Dit zijn normale bijwerkingen.

Mannen

Wanneer je als mannelijke sekswerker seks hebt met mannen is het mogelijk om je te vaccineren tegen hepatitis A en B. Mannen die seks hebben met mannen, lopen via seksueel contact ook een risico op hepatitis A. Hepatitis A is een andere vorm van hepatitis en loop je op via oro-anaal contact (kontlikken/rimmen). Bijna iedereen geneest van hepatitis A, maar je kunt er een aantal maanden behoorlijk ziek van zijn.

Er is een speciaal vaccin dat beschermt tegen hepatitis A én B (Twinrix®). Dit combinatievaccin is een serie van 3 vaccinaties. De tweede vaccinatie krijg je een maand na de eerste vaccinatie en de derde vaccinatie na 6 maanden. Na 3 vaccinaties ben je levenslang beschermd tegen het hepatitis A en B virus. Het vaccin is veilig en effectief. Je hebt meestal geen last van bijwerkingen van de vaccinatie. Soms ontstaat er wat pijn, roodheid en een stijf gevoel op de plaats waar is gevaccineerd. Dit zijn normale bijwerkingen.

Als je niet op tijd ongesteld wordt, dan zou je zwanger kunnen zijn. Dit kan zijn omdat je (bewust) geen anticonceptie hebt gebruikt en zwanger wilt worden. Of dat de zwangerschap geheel onverwachts en zelfs ongewenst is. Om zeker te weten of je zwanger bent, kun je het beste een zwangerschapstest doen.

Als sekswerker (vrouw of man) is het belangrijk om goed te zorgen voor je lichaam. Je werkt er tenslotte mee. Hoe houd je je lichaam het beste schoon en verzorgd? En op zo’n manier dat je geen extra risico loopt op een aandoening, zoals een soa of een schimmelinfectie. Hoe kun je doorwerken terwijl je menstrueert?